Organizacja Narodów Zjednoczonych (United Nations, ONZ) | Publikacje | GUS - Portal Informacyjny

Wersja beta
Napisz sugestię

Unia Europejska i organizacje międzynarodowe

Organizacja Narodów Zjednoczonych (United Nations, ONZ)

Organizacja Narodów Zjednoczonych (UN) została utworzona w 1945 r. przez 51 państw. Obecnie zrzesza 193 kraje. Jej misją jest utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego, rozwijanie współpracy między narodami oraz promowanie postępu społecznego, wyższych standardów życia i praw człowieka. Główna siedziba ONZ znajduje się w Nowym Jorku. Głównymi organami ONZ są Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Rada Gospodarcza i Społeczna (ECOSOC), Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości oraz Sekretariat.

W systemie ONZ działają programy, komisje i agencje wyspecjalizowane, m.in. ILO, FAO, UNESCO, WHO i UNICEF, a także instytucje powiązane, takie jak Bank Światowy i Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF). [PW1]

W obszarze statystyki globalnej ważną rolę pełni Wydział Statystyki ONZ (UN Statistics Division, UNSD), który działa w ramach Departamentu ONZ ds. Spraw Gospodarczych i Społecznych (UN DESA) oraz regionalne komisje gospodarcze, w tym Europejska Komisja Gospodarcza ONZ (UNECE).

Komisja Statystyczna ONZ (United Nations Statistical Commission, UNStatCom)

Komisja Statystyczna ONZ to najwyższy organ decyzyjny globalnego systemu statystycznego w sprawach koordynacji międzynarodowych działań statystycznych. Została ustanowiona rezolucją 8 (I) Rady Gospodarczej i Społecznej ONZ (ECOSOC) z 16 lutego 1946 r., a jej pierwsza regularna sesja odbyła się w 1947 r. Komisja zatwierdza międzynarodowe standardy i zalecenia, wyznacza priorytety prac Wydziału Statystyki ONZ (UNSD) oraz koordynuje działania z agencjami wyspecjalizowanymi. Wspiera także rozwój statystycznego potencjału instytucjonalnego państw, zwłaszcza krajów rozwijających się. Obraduje raz w roku w Nowym Jorku.

Komisja Statystyczna ONZ liczy obecnie 24 państwa członkowskie wybierane przez Radę Gospodarczą i Społeczną ONZ na podstawie równego podziału geograficznego, a kadencja trwa cztery lata. Zgodnie z rezolucją z 2024 roku liczba członków ma stopniowo wzrosnąć do 54 do roku 2028, przy zachowaniu jej technicznego charakteru. W 2024 r. Polska – po raz pierwszy od ponad 30 lat – została wybrana do składu Komisji jako przedstawiciel regionu Europy Wschodniej. Kadencja Polski przypada na lata 2025–2028.

Główny Urząd Statystyczny uczestniczy w sesjach i konsultacjach Komisji, współtworzy standardy oraz przekazuje dane do baz i agencji ONZ.

Eksperci GUS działają między innymi w High‑level Group for Partnership, Coordination and Capacity‑Building for statistics for the 2030 Agenda (HLG‑PCCB) (2021–2025), Inter‑agency and Expert Group on SDG Indicators (IAEG‑SDGs), UN Committee of Experts on Big Data and Data Science for Official Statistics (UN‑CEBD) oraz w inicjatywach UN‑GGIM dotyczących łączenia statystyki i informacji przestrzennej. Dzięki temu Polska współkształtuje globalne wytyczne i praktyki oparte na danych.

Wybrane decyzje i programy Komisji Statystycznej ONZ

Europejska Komisja Gospodarcza ONZ (United Nations Economic Commission for Europe, UNECE)

UNECE została utworzona w 1947 r. jako jedna z pięciu komisji regionalnych ONZ. Zrzesza 56 państw z Europy, Ameryki Północnej i Azji. Jej celem jest ułatwianie współpracy i integracji gospodarczej w regionie oraz wzmacnianie relacji gospodarczych państw regionu z resztą świata. UNECE wspiera zrównoważony rozwój i dobrobyt poprzez dialog polityczny, negocjowanie porozumień międzynarodowych, opracowywanie norm i standardów, wymianę oraz stosowanie najlepszych praktyk i wiedzy technicznej, a także współpracę techniczną – zwłaszcza dla krajów w okresie przemian. Komisja ustanawia również standardy i konwencje, które ułatwiają współpracę międzynarodową w regionie i poza nim.

Konferencja Statystyków Europejskich (Conference of European Statisticians, CES)

CES to regionalna platforma ONZ działająca w ramach UNECE. Łączy kierownictwa urzędów statystycznych państw regionu oraz organizacje międzynarodowe, w tym Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD). W pracach uczestniczą także partnerzy spoza regionu. Celem CES jest doskonalenie i ujednolicanie statystyk, zmniejszanie obciążeń sprawozdawczych, wymiana doświadczeń oraz wypracowywanie standardów i wytycznych dla regionu UNECE. Sesja plenarna odbywa się co roku w Genewie. Pomiędzy sesjami prace toczą się w grupach roboczych i na seminariach. CES może przyjmować standardy zalecane do stosowania w regionie. Przedstawiciele GUS biorą udział w sesjach plenarnych oraz w pracach grup i seminariów koordynowanych przez Wydział Statystyki w Genewie (UNECE Statistical Division).

Wybrane Grupy robocze UNECE/CES:

Dlaczego to ważne?

  • Komisja Statystyczna ONZ wyznacza globalne standardy i wspólny język danych, obejmujące m.in. zasady etyczne, metody i klasyfikacje oraz ramy bezpiecznej wymiany informacji. UNECE/CES przekłada je na praktyczne działania w Europie – opracowuje wytyczne, koordynuje prace grup roboczych i wspiera wdrażanie zaleceń (np. UN‑GGIM: Europe, HLG‑MOS).
  • Dla GUS oznacza to współtworzenie norm i ich wdrażanie w kraju, aktywny udział w pracach eksperckich oraz lepszą koordynację z agencjami ONZ i partnerami regionalnymi.
  • W praktyce oznacza to spójne definicje i porównywalne wskaźniki, szybszą i bezpieczną wymianę informacji oraz lepszą koordynację z agencjami ONZ i partnerami regionalnymi, a także silniejszy głos Polski w dyskusji o rozwoju statystyki.
  • Dla użytkowników danych oznacza to większą porównywalność oraz wyższą jakość i użyteczność statystyk w politykach publicznych, nauce i debacie publicznej.

Dowiedz się więcej: