Rada Unii Europejskiej – Grupa Robocza ds. Statystyki (CWPS)
Rada Unii Europejskiej jest głównym organem decyzyjnym UE, który reprezentuje interesy państw członkowskich. Tworzą ją ministrowie, którzy spotykają się w dziesięciu różnych składach tematycznych. W obszarze statystyki wiodącą rolę odgrywa Grupa Robocza Rady UE ds. Statystyki (CWPS), działająca jako organ przygotowawczy Rady ds. Ogólnych.
Główny Urząd Statystyczny aktywnie uczestniczy w pracach CWPS. Nasi eksperci w biorą udział w posiedzeniach grupy oraz pisemnych konsultacjach dotyczących projektów aktów prawnych Unii Europejskiej, takich jak rozporządzenia, dyrektywy, zalecenia oraz akty delegowane i wykonawcze. W ich trakcie przedstawiają stanowisko Polski, uzgodnione w drodze konsultacji międzyresortowych.
GUS opracowuje również wkłady do instrukcji dla przedstawicieli Polski, którzy biorą udział w posiedzeniach innych grup roboczych i komitetów Rady, m.in.:
- Komitet Ekonomiczno-Finansowy i Podkomitet ds. Statystyki (EFC/EFC SCS),
- Komitet Polityki Gospodarczej (EPC/EPC LIME),
- Podgrupa ds. Wskaźników Komitetu Ochrony Socjalnej (ISG SPC),
- Grupa ds. Konkurencyjności i Wzrostu (COMPCO),
- Grupa ds. Telekomunikacji i Społeczeństwa Informacyjnego (TELECOM).
Prezydencja w Radzie UE ma charakter rotacyjny. Każde państwo członkowskie pełni ją przez 6 miesięcy. W pierwszej połowie 2025 r. funkcję tę sprawowała Polska, która równocześnie objęła przewodnictwo w Grupie Roboczej Rady UE ds. Statystyki. Jednym z najważniejszych sukcesów polskiej prezydencji było osiągnięcie porozumienia w sprawie projektu rozporządzenia o europejskich statystykach ludności i mieszkań (ESOP).
Rozporządzenie ESOP odpowiada na potrzebę dostarczania spójnych, nowoczesnych i porównywalnych danych demograficznych i mieszkaniowych w całej Unii Europejskiej, a jego znaczenie wykracza poza kwestie techniczne – dokument odzwierciedla aktualne trendy w rozwoju statystyki publicznej:
- wzmacnia rolę krajowych urzędów statystycznych jako koordynatorów systemów danych o ludności i mieszkaniach;
- promuje integrację danych administracyjnych i rejestrowych z tradycyjnymi źródłami statystycznymi, zwiększając efektywność i ograniczając obciążenie respondentów;
- wspiera modernizację procesów spisowych, umożliwiając lepsze dopasowanie metod do specyfiki państw członkowskich i rosnących potrzeb informacyjnych.
Ostateczny kompromis w sprawie rozporządzenia został osiągnięty w maju 2025 r. pod przewodnictwem Polski. Nowe regulacje wejdą w życie 1 stycznia 2028 r., otwierając nowy etap w gromadzeniu i analizie danych demograficznych Europy.
Prezydencja Polski aktywnie wspierała także wdrożenie nowelizacji rozporządzenia 223/2009 w sprawie statystyki europejskiej – aktu prawnego regulującego funkcjonowanie Europejskiego Systemu Statystycznego. W ramach tych działań zorganizowano m.in. spotkanie wysokiego szczebla poświęcone wykorzystaniu danych pochodzących od podmiotów komercyjnych (PHD) w statystyce publicznej.
Rozporządzenie nr 223/2009 tworzy podstawy prawne funkcjonowania Europejskiego Systemu Statystycznego (ESS). Jego nowelizacja, przyjęta w listopadzie 2024 r., odpowiada na zmieniające się otoczenie danych oraz potrzebę zacieśnienia współpracy między sektorem publicznym i prywatnym w zakresie gromadzenia informacji. Zgodnie z orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, rozporządzenie to ma pierwszeństwo nad ustawą o statystyce (rozporządzenia unijne mają nadrzędny charakter wobec prawa krajowego).
Wprowadzone zmiany odzwierciedlają kluczowe trendy w rozwoju statystyki publicznej:
- umożliwiają pozyskiwanie danych od podmiotów komercyjnych (PHD), np. od operatorów sieci telefonii komórkowej czy dostawców usług cyfrowych;
- wzmacniają rolę krajowych urzędów statystycznych jako koordynatorów narodowych systemów danych;
- podkreślają znaczenie etyki danych i zaufania publicznego do statystyki publicznej, gwarantując przejrzystość oraz wykorzystanie danych wyłącznie do celów statystycznych;
- wspierają modernizację i innowacje metodologiczne, odpowiadając na wyzwania, jakie przed statystyką stawia dynamicznie zmieniający się świat.
Dzięki tym zmianom statystyka europejska zyskuje większą elastyczność i odporność na kryzysy i nagłe zdarzenia, a także zapewnia decydentom dostęp do niezbędnych informacji..
Dokumenty i inicjatywy powiązane:
- Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 223/2009 z dnia 11 marca 2009 r. w sprawie statystyki europejskiej
- Wniosek Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie statystyk europejskich dotyczących ludności i mieszkań (ESOP)
Dowiedz się więcej: